HALK BİLİMİ
Halk ;aynı dili konuşan benzer yaşama alışkanlıklarını sürdüren gelenek ve göreneklerle birbirlerine bağlı ilişkileri, birinci ortak bir tarihi olan homojen toplum kesimidir.
Bilim; toplum denilen varlığın zaman içerisinde çevresindeki eşya ve şeylerle olan ilişkilerinden doğan anonim karekterli maddi ve manevi hayatı çevreleyen her türlü yaratılmış ve sistemleşmiş kurumlardır.
Folklor: Bir toplumun halk kültürüne ait geek maddi gerek manevi kültürlerini araştırıp usulüne göre tespit ve bunlarla ilgili olarak gelenel sonuç ve kurallar onun amaçlarını belirler. Şöyleki; folkorun amacı insanların binlerce yılda beri biriktirip getirdiği ve onların yaşantılarını sürdüren ve bugünde halk tabakaları arasında yaşayan bilgileri araştıran, inceleyip değerlendirdikten sonra bölgesel kültürlerden ulusal kültürlere öğeler aktarmak suretiyle onları kuvvetlendirmek ve dolayısıyla insanlık kültürüne katkıda bulunmaktır. Folklor kapsamında iki temel öğe bulunmaktadır.
· Maddi Hayat Kültürü: Maddi hayat öğesi toplumun tabiyat olaylarına yaklaşımını tabiyatla mücadelesinin ona hakim olma ve ondan faydalanma savaşında bulunduğu ilkel teknik, fen ve bilim anlaşımaktadır.Elde edilen maddi hayata ait bilgiler babadan oğula, ustadan çırağa ve kulaktan kulağa olmak üzere nesilden nesile aktarılarak anonim mahsuller olarak varlıkları devam ettirirler.
· Manevi Hayat Kültürü: Manevi hayat öğesi açısından bakıldığı vakit folklor gelenekler bilimidir denilebilir. Çünkübir toplulukta kuşaktan kuşağa geçen kültür mirasları alışkanlıklar, bilgiler,töreler ve davranışlar bütünü ile gelenek kavrramı içerisindedir
Folklor tanımı: Halkın geleneğine bağlı maddi ve manevi kültürünü keendine özgü metotlarla derleyen, araştıran, sınıflandıran, çözümleyen ve halk küntürü üzerinde değerlendirmeler yapan bir bilimdir.
Folklorun İnceleme Alanı: Folklorun inceleme alanı halk kültürüdür. Halk kavramı siyasi ve ideolojik görüşlere göre farklı değerlendirilmektedir.Folklorculara göre halk ortak sosyal ve kültürel özelikleri bulunnan insan topluluğudur.Genellikle bir olayın veya bir kültür ürününün folklor malzemesi sayılabilmesi için şu özeliklere sahip olması gerekmektedir.
a- Halka ait olması
b- Sözlü geleneğe dayalı olması
c- Anonim olmasıı
d- Nesilden nesile, ttoplumda topluma geçerek yayılmış olması
e- Belli bir coğrafya üzerinde yaygın olması
f- Belli bir tarih geleneğine sahip bulunması
g- Bilinçsiz bir süreçte oluşması
h- Genellik özelliği taşımması
Folklor malzemelerinin üç yönü bulunmaktadır.
· Bilgi Haline Gelmiş Folklor Malzemeleri
Atasözü, Destan, Halk ilençleri(Vecize) gibi
· Yaşanan Folklor Mallzemeleri
Doğum, ölüm, düğün gelenekleri gibi
· Sanat Haline Gelmiş Folklorik Malzemeler
Halk oyunları, Halk Türküleri, El Sanatları gibi
Folklor ürünlerinin özelikleri
1- Yapısal özellikler
2- İç yapı özellikler
3- Fonksiyonel özellikler
Folklorojik Özelikler: Folklor ürünlerinin dış görünüşlerini kapsar. Herhangibi bir folklor öğesinin halk arasındaki yürülükteki şeklidir. Üç bölümde inceleyebiliriz.
· Varyantlı olanlar: Ülkemizde bu konuda tükenmesi mümkün olmayan dünyanın en zengin hazinelerine sahibiz. Varyantlı bir folklor uygulaması bölgelere göre değişik folklor uygulamaları altında değişmeye uğrayarak özde aynı uygulamada bazı ufak farklılıklllar gösterebilmektedir. Her varyant belli bir kaynakla doğmakla beraber kendi çağına ait özellikler taşır.
· Varyantsız olanlar: Bunlar değişik sosyal kültürel ve ekonomik etkinleklere rağmen hiçbir değişikliğe uğramamış folklor ürünleridir. Türkiye'nin neresinde olursa olsun bu ürünler arasında fark yoktur. İşte bu nedenle varyantsız folklor ürünlerini aynı tip folklor kalıntısı olarak nitelemek mümkündür.
Örneğin; nazar folklorunda karşılaşılan durum. Sarı saçlarını, mavi gözlerin nazarının değdiğine inanılması gibi.
· Tek yer örnekli olanlar: sadece bir tek yerde canlı ve cansız folklor ürünleridir.Bunların varyantları yoktur.Başka bir yerde raslamak mümkün değildir.
Halk inançları: Halk inançları olarak örfler, adetler, gelenekler, görnekler, töreler, moda gibi kavramlar hem sosyolojinin, hemde halk biliminin kapsamı içindedir.
